Güneş Gözlükleri Gözleri Nasıl Korur?

[Ersin]

Güneş’ten Dünya’ya ulaşan morötesi dalga boyundaki ışınların (UV) özellikle cilt üzerindeki zararlı etkileri hakkında fikir sahibiyiz. Ancak UV ışınlar gözün yüzeyindeki dokulara ve gözün içindeki yapılara, örneğin korneaya, retinaya ve göz merceğine de zarar verebilir.

UV ışınların dalga boyu (100-400 nanometre) görünür ışıktan daha kısadır ve insanlar tarafından görülemez. Ancak Güneş’ten yayılan morötesi ışınların tamamı yeryüzüne ulaşmaz. Dalga boyu 100-280 nanometre aralığındaki morötesi ışınlar (UVC) atmosfer tarafından tamamen soğurulurken, dalga boyu 280-315 nanometre aralığındaki morötesi ışınların (UVB) küçük bir bölümü ve UVA ışınlar (dalga boyu 315 nanometreden büyük olan morötesi ışınlar) yeryüzüne ulaşır. Araştırmalar UVA ve UVB ışınların erken cilt yaşlanması, cilt kanseri ve göz hasarlarına (örneğin katarakt) sebep olduğunu gösteriyor.

Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden gözü korumak amacıyla kullanılan güneş gözlükleri etkin bir koruma sağlamak için morötesi ışınların neredeyse tamamını (%99-100) engellemelidir. Bunun için genellikle UV ışığı engelleyebilen özellikte gözlük camları ya da kaplamalar kullanılır. Ayrıca güneş gözlüklerinde kullanılan renklendirilmiş camlar belli dalga boylarındaki ışığı soğurarak bu ışınların göze ulaşmasını engeller.

Ancak günümüzde güneş gözlüklerinin UV ışınları engellemek dışında farklı özelliklere de sahip olması isteniyor. Dalga boyu daha kısa olan yüksek enerjili görünür ışığın (örneğin mavi ve mor ışık) retinada hasara yol açtığını gösteren araştırmalar nedeniyle, güneş gözlüklerinin mavi/mor ışığa karşı da koruma sağlaması tavsiye ediliyor.

Polarize camlı güneş gözlükleri ise güneş ışınlarının su, kar ya da cam gibi yüzeylerden yansımasıyla oluşan ve görüşü zorlaştıran parlamayı azaltır. Elektrik alan ve manyetik alan bileşenlerine sahip olan ışığın yani elektromanyetik dalganın hareket yönü, elektrik ve manyetik alanın yönüne diktir. Işığın polarizasyonundan bahsedilirken genellikle elektrik alan dikkate alınır. Polarize olmayan ışıkta elektrik alanın yönü her doğrultuda olabilirken polarize ışıkta belirli bir yöndedir. Güneş’ten ya da yapay bir ışık kaynağından yayılan elektromanyetik dalgalar genellikle polarize değildir, ancak bir yüzeyden yansıdığında polarize olur. Polarize camlı güneş gözlükleri yüzeyden yansıyan polarize ışığı engelleyerek parlamayı azaltır.

Güneş gözlüğü seçiminde genellikle estetik kaygılar ön planda olsa da göz sağlığını korumak için öncelikle güneş gözlüğünün sahip olduğu özellikler kontrol edilmelidir.