Montrö Boğazlar Sözleşmesi
 

(20 Temmuz 1936)

•Lozan Antlaşması’na göre, Boğazlar askersiz hâle getirilmiş ve Boğazlar Komisyonu kurulmuştu. Geçişlerde denetim ve kontrol yoktu. Bu durum, Türkiye’nin egemenlik haklarına büyük bir gölge düşürmüş ve güvenliğini tehlikeye sokmuştu.
-Avrupa’da silahlanma yarışı hızlanmıştı.
-İtalya’nın 1935’te Habeşistan’a saldırısı önlenememişti.
-Almanya’nın, askersiz bölge olan Ren Bölgesi’ne
asker sokmasına sessiz kalınmıştı.
-II. Dünya Savaşı tehlikesi ortaya çıkmıştı.
Bu sebeplerle Türkiye’nin Boğazlarla ilgili haklı istekleri dikkate alındı.
•Türkiye; silahsızlanma çabalarının başarısızlığa uğraması, Boğazlarda kurulan güvenlik sisteminin çökmesi ve yeni savaş rüzgârlarının esmesi üzerine Milletler Cemiyeti’ne başvurarak Boğazlardaki statünün değiştirilmesini istedi.
•Ayrıca İtalya ve Almanya’nın yayılmacı ve uzlaşmaz tavırları üzerine Lozan’a taraf devletlere birer nota veren Türkiye, Boğazlar düzeninin yeniden görüşülmesi için çağrı yaptı.
Bu çağrı sonucunda İsviçre’nin Montreux (Montrö) kentinde Boğazlar Konferansı toplandı. Konferans sonunda da Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı.

Bu sözleşmeye göre (20 Temmuz 1936);
Boğazlar Komisyonu kaldırılarak görev ve yetkileri Türk Devleti’ne devredildi.
•Boğazların iki yanında asker bulundurma ve tahkimat yapma hakkı Türkiye’ye verildi.
•Ticaret gemilerinin her türlü geçişi serbest bırakıldı. Yabancı savaş gemilerinin Boğazlardan geçişi için sınırlamalar getirildi.
Karadeniz’e kıyısı olmayan devletlerin donanmalarına ait savaş gemileri zaman ve ağırlıkları bakımından sınırlandırıldıTürkiye’nin savaşa girmesi veya savaş tehlikesi ile karşı karşıya kalması hâlinde Boğazları istediği gibi açıp kapayabileceği kabul edildi.

Sözleşmenin Önemi:
1.Türkiye’nin uluslararası politikada önemi artmıştır.
2.Savaş durumunda Boğazların statüsü Türkiye’ye bırakılmıştır.
3.Boğazlar Misakımilli’ye uygun hâle getirilmiş, Türkiye’nin Boğazlar üzerindeki egemenliği kesinleşmiştir.