İnsomnia Nedir? Uykunuz Ne Kadar Kaliteli?
İnsomnia (uykusuzluk) nedir?
Uykusuzluk ciddi bir sosyal ve fizyolojik problemdir. Uykusuz geçen bir gece sonrasındaki gün kendimizi huzursuz, yorgun hissederiz. Zihinsel performansımız, dikkat süremiz ve ruh sağlığımız olumsuz etkilenir. Yapılan araştırmalara göre yetersiz uyku, obezite, yüksek tansiyon, depresyon ve demans riskini arttırıyor.
İnsomnia, kişinin uykuyu başlatma, sürdürme veya sonlandırma problemi yaşamasıdır. Bu durumdan muzdarip kişiler bazen planladığından veya gereğinden fazla erken uyanabilir ve tekrar uyuyamayabilirler. Kişi gece sık sık uyanabilir ve bunun sonucunda yorgun ve dinlenmemiş hissedebilir. İnsomnia geçici(kısa süreli) veya kronik (uzun süreli) olabilir. 3 haftadan fazla süren uyuyamama durumu kronik insomnia olarak adlandırılır.
İnsomnia belirtileri?
-uykuya dalmada güçlük
-uyku sırasında sık sık uyanma
-erken kalkma
-gün içinde yorgun hissetme, uyku isteği
-uykunun yetersiz olduğunu düşünme
-anksiyete
-uyku hakkında birtakım kaygılara sahip olma
İnsomnia (uykusuzluk) nedenleri nelerdir ?
-psikolojik problemler
-dengesiz beslenme
-alkol tüketimi
-stres
-kullanılan ilaçlar ve yan etkileri
-gündüz uykusu/düzensiz uyku
-kafeinli içecekler veya uyarıcı madde kullanımı
-vardiyalı çalışmak
İnsomnia (uykusuzluk) kimlerde daha çok görülür?
İş durumu: Düzenli bir iş planı olmayan ve çalışmayan bireylerde daha çok görülmektedir.
Yaş: Yaş ilerledikçe belirtiler artmaktadır.
Cinsiyet: Belirtiler erkeklere göre kadınlarda daha fazladır.
Sosyo-ekonomik Durum: Düşük gelir ve eğitim düzeyine sahip bireylerde belirtiler daha fazladır.
Aşırı kontrolcü veya obsesif yapıda olan bireylerde insomnia görülme sıklığı daha fazladır.
Uykusuzluk ruh sağlığımızı nasıl etkiler?
Kaliteli bir uyku ruh sağlığımız için çok önemlidir. Sağlıklı bir uyku süreci olmadığında motivasyon kaybı, isteksizlik, dikkat ve bellek bozuklukları ortaya çıkabilir. Uykuda problem yaşayan kişilerde psikiyatrik bozuklukların gelişme riski de yüksektir. İnsomnia problemi olanlarda sağlıklı ve kaliteli uyuyanlara oranla depresyon görülme olasılığı 4 kat, anksiyete ise 2 kat fazladır. Buna ek olarak madde kullanımı veya bağımlılığı 7 kat fazla görülür.
Gündüz uykusu gece uykusunu etkiler mi?
Yapılan araştırmalara göre, 13:30-15:00 saatleri arası uyursanız gece uykunuz etkilenmeyecektir. Daha geç bir gündüz uykusu gece uykunuzu olumsuz etkileyebilir.
Sağlıklı uyku için öneriler
Her sabah aynı saatte kalkın
Gündüzleri uyumayın veya uzun süren dinlenmelerden kaçının
Uyuduğunuz ortam sessiz ve karanlık olmalı
Yatak odanızda çalışmayın
Düzenli egzersiz yapın
Uyku aşamasında televizyon izlemek uyku kalitenizi bozacaktır
Uyku öncesi kafein tüketimini azaltın
Nikotin tüketimini azaltın
Uykudan önce yeme alışkanlığınızı bırakın
Uyku öncesi kitap okumak, ılık duş almak, rahatlatıcı müzikler dinlemek gibi ritüelleriniz olması uykuya hazırlık sürecinde size destek olacaktır.
ALINTI~ Uzman Psikolog Ezgi DOKUZLU