Yönetim ve Organizasyon 3
Ünite:3

DAVRANIŞSAL YÖNETİM YAKLAŞIMI
Davranışsal Yönetim işletmelerin insan davranışlarına karşı daha duyarlı olması için ortaya çıkan bir düşünce akımıdır. Klasik yönetimin temelinde bilimsel yönetim yatarken;davranışsal yönetimin temelini insan ilişkileri yaklaşımı oluşturur.Bu yaklaşımla klasik yönetim anlayışında gündeme gelmeyen bazı konular gündeme gelmeye başlamıştır.

Bunlar;güdüleme,liderlik,grup anlayışı,iletişim,biçimsel ve biçimsel olmayan ilişkiler,birey ve örgütün sosyal yapısıdır.
Davranışsal yönetimin temel kavramları:bireysel farklılıklar(insanlar taylor’un düşündüğü gibi standart üretim faktörleri değildirler;bu insan psikolojisinden kaynaklanır.),bir bütün olarak insan(insan sadece biyolojik bir varlık değil; farklı durumlarda farklı davranışlar sergileyen,biyolojik ve sosyal yönü ağır basan bir varlıktır)davranışlar bir nedene dayanır(davranışların temelinde bazı nedenler vardır.)İnsan ve örgütün karşılıklı bağımlılıkları vardır(Örgüt üretim faktörü olarak insana ihtiyaç duyarken,insan da gelir elde etme,bir işe sahip olma arzusunu gerçekleştirmek için işletmelere ihtiyaç duyar.)İnsan diğer üretim faktörlerinden farklıdır(Tek artı değer yaratan insandır)Örgüt sosyal bir sistemdir.

Davranışsal yaklaşımın yararlandığı bilim dalları sikoloji,sosyoloji,antropoloji,sanayi psikolojisi,sosyal psikoloji,örgüt psikolojisi
Davranışsal yaklaşımın psikolojiden aldığı varsayımlar:
1. İnsanlar çeşitli şekillerde güdülenir ve harekete geçirilir.Taylor tek güdüleme faktörü olarak parayı görmüştür.
2. İnsanlar çoğu zaman akılcı davranmazlar;rasyonel kararlar vermezler.
3. İnsanlar özel hayatlarında olduğu gibi iş hayatlarında da birbirlerine bağımlıdır.
4. Yöneticiler insan ilişkileri konusunda eğitilebilirler.

Sosyal sistem:Beşeri(insan unsuru ve ilişkiler) ve teknik (fiziksel teçhizat)örgüt;biçimsel (işletmenin kurallarla belirlediği karşılıklı etkileşim kalıpları)ve biçimsel olmayan örgüt(biçimsel örgütün temsil etmediği veya yetersiz kaldığı,bireyler arası gerçek ilişkileri temsil eden sembollerdir.)

Davranışsal Yaklaşımın Doğuşundaki Araştırmalar:
1. Hawtorn (Işıklandırma) Deneyi avranışsal yalaşımın ilk adımı sayılabilir.Işık şiddetindeki artış ve azalışların verimlilik üzerindeki etkileri incelenmiştir.(

Elton Mayo;western electric)Üç deney yapılmış;birincisinde ışık artırınca verimlilik artar hipotezi kanıtlanamamış,üretim ışıklandırmadan bağımsız hareket etmiştir,ikinci deneyde iki grup oluşturulmuş biri kontrol (ışık değiştirilmemiş grup) grubu diğeri deney grubu(ışık artırılmış),üçüncüsünde ise kontrol grubunda ışık sabitken,deney grubunda ışık 10 mumdan 3 muma indirilmiş.Sonuç olarak bir yere varılamamış;bu deneyler beşeri durumun beşeri olmayan araçlarla açıklanması olarak yorumlanmıştır.

Hawtorn deney bulguları:bireysel(klasiklerin ortaya koyduğu akılcı insan profili yoktur,grup içinde çalışanlar ihtiyaçlarını grup aracılığı ile giderirler ve çalışanların her zaman mantıki tepkiler vermesi mümkün olmayabilir)ve örgütsel(örgütler aralarında bağımlılık bulunan sosyal sitemlerdir,örgütlerin mal ve hizmet üretip,örgütte çalışanlara tatmin sağlama fonksiyonu vardır,

Durumsallık Yaklaşımı



• Çeşitli durumlarla ilişkili olarak gerekli olduğunda,diğer yönetim yaklaşımlarının(geleneksel,davranışsal ve sistem yaklaşımı)bağımsız ya da kombinasyon halinde kullanılması

DURUMSALLIK YAKLAŞIMI
• Durumsallık yaklaşımı,YÖNETİMDE HER ZAMAN GEÇERLİ OLABİLECEK EN İYİ YOL olmadığını,en iyinin içinde bulunan duruma bağlı olarak değiştiğini ileri sürmektedir.

• Durumsallık teorisine göre yöneticiler,çevrelerini etkin bir şekilde yönetebilmek için organizasyon yapılarını,içinde faaliyet gösterdikleri çevreye uyum sağlayabilecek şekilde tasarlamalı ve çevredeki değişikliklere göre organizasyon yapısında değişiklikler yapmalıdır
• Durumsallık yaklaşımı;organizasyon büyüklüğü,teknoloji ve çevre üzerinde durmuştur
• İşletme büyüklüğü işletme yapısını belirleyen en önemli faktördür
• Teknoloji ile ilgili durumsallık modelleri;

WOODWARD ARAŞTIRMASI (BİRİM,KİTLE VE SÜREÇ ÜRETİM;organizasyon yapısını,kullandıkları teknolojiye uygun olarak tasarlayan işletmelerin büyük olasılıkla başarılı olacağını savunur)ve

PERROW ARAŞTIRMASI(RUTİN VE DEĞİŞKEN İŞLER ile teknolojinin analizi üzerinde durur)
• Çevre ile ilgili durumsallık modelleri; BURNS VE STALKER ile LAWRENCE ve LORCSH’un yaptığı çalışmalardır

• Burns ve Stalker’in yaptığı araştırmada,iki temel örgüt yapısı ve yönetsel uygulaması tanımlanmıştır;

MEKANİK SİSTEM ve ORGANİK SİSTEM
• Lawrence ve Lorcsh,işletmelerin örgüt yapılarını2 konu doğrultusunda incelemiştir;

FARKLILAŞMA ve BÜTÜNLEŞME
• Durumsallık yaklaşımı ile ilgili olarak eleştiriler,güçlükler ve sınırlamalar şu konuları içermektedir;nedensellik ilişkisi,örgütsel performans,planlı değişim,güç faktörleri,örgütsel değişimin zamanlaması ve çoklu belirsizlik

PLANLAMA

PLANLAMA
Plan,bir kararlar toplamıdır
Planlama belli bir konuda NE YAPILACAK,NE ZAMAN YAPILACAK,NASIL YAPILACAK,NEREDE YAPILACAK,KİM TARAFINDAN YAPILACAK,NEDEN YAPILACAK,HANGİ MALİYETLE YAPILACAK ve HANGİ SÜREDE YAPILACAK sorularına yanıt arama çabasıdır
Planlamanın üç temel özelliği;

GELECEĞE DÖNÜK BİR DÜŞÜNME,DEĞERLEME,ARAŞTIRMA VE İNCELEME FAALİYETİ
AMAÇ,RİSK VE VARSAYIMLAR İLİŞKİSİ BULUNUR
ESNEK VE DEVİNGENDİR

Planlama süreci aşamaları;
İşletmenin misyon ve vizyonunun açıklanması
Amaçların belirlenmesi
Varsayımların belirlenmesi
Alternatiflerin belirlenmesi
Alternatifler arasında seçim yapılması
Planlama ile ilgili varsayımlar;
Denetlenemeyen varsayımlar
Kısmen denetlenebilir varsayılar
Denetlenebilir varsayımlar
Kapsadıkları zaman aralıkları açısında planlar,
Kısa vadeli planlar;Bir yıllık süreyi kapsarlar ve genellikle işletmenin alt hiyerarşik kademelerinde gerçekleştirilirler

Orta vadeli planlar;1-5 yıllık süreyi kapsarlar ve genellikle işletmenin orta ve zaman zaman alt hiyerarşik kademelerinde gerçekleştirilirler
Uzun vadeli planlar;beş yıldan daha uzun vadeli planlardır ve genlikle işletmenin üst hiyerarşik kademelerinde gerçekleştirilirler.

Nitelikleri açısından planlar;
Politikalar;işletme faaliyetlerinin yerine getirilmesinde çalışanlara yol gösteren genel hareket planlarıdır

Prosedürler(Yöntemler);herhangi bir işin nasıl yapılacağını adım adım açıklayan planlardır,işletmelerde sık sık tekrarlanan faaliyetlerin gerçekleştirilme biçimi prosedürlere bağlanır

Programlar;bir planın gerçekleştirilmesi ile ilgili aşama ve adımları her birinden sorumlu olan kişileri ve her birinin zamanını belirleyen planlardır

Projeler;genel bir programın birbirinden kesin bir şekilde ayrılan kısımlarıdır.Genel bir programın gerçekleştirilebilmesi için bu programın altında projeler oluşturulur.

Bütçeler;planların sayısal ifadesidir,bütçe bir faaliyetin beklenen sonuçlarının sayısal ifade edilmesidir.Başlıca bütçe türleri;
Satış bütçesi;öngörülen satış miktarlarını ortaya koyar

Reklam bütçesi;öngörülen reklam faaliyetlerinin parasal tutarlarını gösterir
Üretim bütçesi;beklenilen satışların karşılanabilmesi için eldeki stokları ve minimum stok bakiyesini gösterir