Ka mate Ka mate! Ka ora Ka ora! Ka mate Ka mate! Ka ora Ka ora! Tenei Te Tangata Puhuruhuru! Nana i tiki mai whakawhiti te ra! Upane Upane! Upane Kaupane! Whiti te ra!

Türkçesi;

Ölüm bu, ölüm bu! Yaşam bu, yaşam bu! İşte bu kıllı adam ile, Güneş yeniden doğdu! Yanyana durun, yanyana! Zirveye çıkacağız, zirveye. Güneşin doğduğu yere!



Yeni Zelanda yerlileri Maoriler'e özgü bir dans olan Haka'yı bize Metin Uca tanıtmıştı.
Elbette el kol hareketleri ülkemiz argo kültüründe yer buluyor ancak, derinine baktığımız zaman çok anlamlı, derin bir dans şekli.


Ülkemizde düzenlenen 2010 Basketbol Dünya Kupası'nda Yeni Zelanda takımı her maç öncesi Haka Dansı yapmış ve seyircilerden bol bol alkış almıştı. Sanırım biz kültür denen şeye saygılıyız. Aynı dansı Yunanistan'da yapan takım yuhalanmış, gürültüde sesinini duyuramamıştır..


Peki, Haka nedir?

Haka dansı, Yeni Zelanda'ya özgü bir dans türüdür.

Haka dansı, aynı zamanda "savaş dansı" olarak da bilinir. Bu dans eskiden, savaşlardan önce savaşçıların güçlerini göstermeleri ve karşı tarafı korkutmaları amacıyla yapılırmış. Haka dansında dansçılar, gözlerinin beyaz kısmını göstererek, bir yandan ellerini bedenlerine, bir yandan da ayaklarını yere vurarak dans ederler.

Yaklaşık 200 yaşındaki Haka, Yeni Zelanda çıkışlı... Haka'nın düşmanı caydırmaya yönelik haykırışları ve tehditkar savaş figürleri, bir Maori yerlisinin ölümden kurtuluş hikâyesini anlatıyor... Ama bu ilkel Maori dansı, ada sınırlarını çoktan aştı... Savaş dansının spor salonlarında ve sahalarda motivasyon amaçlı kullanımı hızla yaygınlaşıyor.

Haka Dansı, 1820'lerde, Maorilerin önemli kabile liderlerinden Te Rauparaha'nın düşmandan kaçıp saklandığı çukurda ölümü beklerken, mucize eseri kurtuluşunun anlatır.

Te Rauparaha şarkısında, ölümle yaşam arasında gidip gelirken gördüklerini ve hissettiklerini çok kısa ifadelerle dile getirir..

"Ka mate Ka mate" yani "ölüyorum, ölüyorum" sözleriyle başlayan Haka, Maori yerlisinin, düşmanın insafa geldiği an mırıldandığı, "Ka ora Ka ora" yani "yaşam, yaşam" sözleriyle devam eder.

Şarkı, "saçlı adam" yani insafa gelen düşmanın gün ışığını yeniden sunması ve Te Rauparaha'nın çukurun derinliklerinden yukarıya doğru adım adım çıkarak güneşe kavuşmasıyla biter.

2 yüzyıl önce ilkel Maori savaşçılarını yüreklendiren dans, artık sporcu bedenlerinde can buluyor.

Basketbol ve futbolun yanı sıra, özellikle rugby ve amerikan futbolu gibi sert takım sporlarında, bu dans, renkli bir gösteri ve motivasyon unsuru olarak kullanılıyor.

Haka dansı yapan sporcular memnun: ısınıp eğlendiklerini ve maça çok iyi motive olduklarını söylüyorlar.

Ancak, sert el-kol hareketleriyle yapılan ilkel figürlerin ve tehditkar haykırışların izleyen üzerinde gergin, hatta saldırgan etkiler bıraktığını düşünenler de var.


Yeni Zelanda'nın 140 yıllık savaş dansı

Yeni Zelanda'nın dünya tarafından bilinen en önemli kültür sembollerinden biri olan "Haka Dansı" aynı zamanda savaş dansı olarak biliniyor. Yeni Zelanda'da yaşayan Maori kabilesine özgü bir dans olan Haka ilk kez 1810 yılında ortaya çıktı. Efsaneye göre Kabilenin savaş şeflerinden Te Rauparaha rakip kabilelerden savaşçıların kendisini öldürmek için geldiğini öğrenince kaçmaya başladı. Bir çukura girerek saklandı. Çukurun başında kendisini vücudu kıllarla kaplı bir savaşçı liderin beklediğini gördü. Ancak bu kişi onu öldürmek yerine özgürlüğünü verince Rauparaha da çukurdan çıkarak günümüze kadar değişmeden gelen Haka dansının sözleriyle dans etmeye başladı. Aynı zamanda bu dansla kendisini öldürmek isteyen savaşçılardan intikam almak için de yemin etti. Rauparaha daha sonra bu dansı tüm Maoriler'e öğretti ve girdikleri tüm çatışmalardan önce düşmanlarını korkutmak için kabile üyeleri Haka yapmaya başladı.

Alıntı