Gıda Ambalaj Atıkları - Ambalaj Kimyası
Ambalaj teknolojilerindeki yenilikler katı atık planlamaları için yeni parametreler ortaya koymaktadır. Plastik kullanımının ve donmuş gıda kullanımının artması evlerdeki gıda atıklarını azaltmaktadır.


Gıdalarda kullanılan başlıca ambalajlar şunlardır:

a) Satış Ambalajı (Birincil Ambalaj)

Herhangi bir ürünü tüketiciye veya nihai kullanıcıya ulaştırmak amacıyla satış noktasında sunulan bir satış birimi olarak tanımlanan ve ürünle birlikte satın alınan ambalajdır.

b) Dış Ambalaj (İkincil Ambalaj)

Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak şekilde tasarlanmış üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliğinin değişmesine neden olmayan ambalajdır.

c) Nakliye Ambalajı ( Üçüncül Ambalaj)

Satış ve ya dış ambalajın taşıma ve depolama işlemleri sırasında zarar görmesini önlemek; ürünün üreticiden satıcıya nakliyesi sırasında taşımayı kolaylaştırmak ve depolama işlemlerini sağlamak amacıyla kullanılan ambalajdır.

Bu ambalajlar daha önce gördüğümüz gibi plastikkağıt caml gibi katı maddelerden yapılmaktadır. Kullanılan ambalajların atıkları da “Katı Atık” sınıfına girer ve öyle işleme tabi tutulur.

Katı Atık Yönetimi

Katı atık yönetimi atığından oluşumundan atılmasına kadar olan sürecin her aşamasını içerir. Bu aşamalar şöyle işlemektedir:

Katı Atık Oluşumu

Ambalajların artık kullanılmadıkları zaman atılması veya toplanmak için bir araya getirilmesidir.

Atık Biriktirilmesi Ayrılması Saklanması

Evlerde veya işyerlerinde atıkların sınıflandırılması ayrı çöplere konması ve toplanacak yerlere taşınmasıdır.

Katı Atıkların Toplanması

Biriktirilen atıkların daha büyük konteynerlere alınmasını ve boşaltılacağı yere kadar taşınmasıdır.

Atıkların Ayrılması İşlenmesi Şekil Değiştirmesi

Bu işlemler atık kaynağından uzakta uygulanır. Genellikle geri dönüşüm merkezleri transfer istasyonlarıyanma istasyonları ve atım (disposal) sitelerinde gerçekleşir.

Katı atık görülen işlemler şunlardır:

Yığın Atıkların Ayrılması
Boyutlarına göre ayrılması (öne makineyle sonra elle)
Boyut küçültülmesi
Mıktanısla l maddelerin alınması
Sıkıştırma ile hacim küçültülmesi
Atıkların yakılması

Transfer Edilmesi Taşınması

İşlem görmüş atıkların atım (disposal) için taşınmasıdır.

İşlem Görmesi Son Haline Gelmesi

Hangi halde olursa olsun; ister evlerden direk toplanan çöpler ister geri dönüşüme girmeyen malzemelerister yakılmış katı atıklar olsun hepsinin sonu katı atık atım (disposal) merkezleridir.

Buralar mühendisler tarafından sadece katı atıklar için hazırlanmış alanlardır. Toprağa ve topluma herhangi bir zarar vermeyecek şekilde örneğin fare ve böceklerin üreyemeyeceği yer altı suların karışılmayacak biçimde tasarlanmışlardır.


Ambalaj Materyallerinin Geri Dönüşümü

Ambalaj materyallerinin geri dönüşümü denildiği zaman atık kağıtlardan yeni kağıt yağımı kırık camlardan yeni cam şişelerin üretimi llerin ve plastiklerin bazı proseslerden geçirilerek yeniden kazanılması akla gelmektedir.

Belediyeler ve özel toplama şirketleri tarafından atık ambalaj materyalleri toplanır ve işleneceği yerlere gönderilir. En büyük atık ambalaj kaynakları süpermarketler restoranlar ve ofis binalarıdır.

Ekonomik faktörler ve çevresel düzenlemeler geri dönüşüm proseslerinin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Ayrıca ürünün hammaddesinden elde edilmesi geri dönüşüm prosesiyle kazanılmasından daha masraflıdır. Örneğin; alüminyumdan yapılmış bir malzemenin geri dönüşümü alüminyum oksit veya hidroksitten alüminyum elde etmenin %5 ‘i kadar Çelik ve cam malzemeleri geri kazanmak için uygulanan proses bu malzemeleri maden ve silikadan elde etmenin %50 ‘si kadar Plastik malzemelerin geri dönüşümü hammaddesinden elde etmek için gerekenin % 10-15 ‘i kadar bir maliyete sahiptir. Tüm bu ekonomik ve çevresel faktörler materyallerin geri kazanımının önemini arttırmaktadır.

Karışık Halde Bulunan Atık İçerisindeki Farklı Materyallerin Ayrılması:

İçerisinde kağıtların cam malzemelerin l kutuların ve plastiklerin bulunduğu çöpler bir yere boşaltılır. Burada kağıttan yapılmış materyaller elle ayırma yöntemi ile l ve plastiklerden ayrılır. Daha sonra l ve plastikler taşıyıcı kayışa doğru sürüklenirler be burada magnetik ayırma ve akım içerisinde döndürme prosesleri ile ayrılırlar. Magnetik ayırıcılar çelik ve alüminyumu plastik ve camlardan ayırır. En son olarak da yoğunluk farkı ve elle ayırma yöntemi ile cam malzemeler plastiklerden ayrılır.

Bu karışık halde bulunan malzemeler ayrıldıktan sonra işlenip tekrar kullanımlarının sağlanacağı yerlere gönderilir ve belirli proseslerde geçtikten sonra tekrar kullanılırlar. Ancak son zamanlarda kağıt ve cam ambalaj materyallerinin kolaylık geri kazanılması için özel toplama kutuları sokaklara yerleştirilmiş ve kağıt atıkların kağıtlar için ayrılan kutuya cam atıkların da camlar için ayrılan kutulara atılması sağlanmıştır. Böylece bu malzemeler diğerlerinden ayrılmak zorunda kalmadan kolaylıkla ayırt edilebilmiştir. Bu yöntem daha ekonomik olmuştur.