|
|
19.Aralık.2018
|
#1 |
 |
Terci-i Bent Nazım Biçimi ve Özellikleri
Her bendindeki beyit sayısı genellikle 4 ile 10 arasında olan ve en az üç bendden meydana gelen bir nazım biçimidir. Tercî'-i bendde de terkîb-i bendde olduğu gibi bendlere hâne ya da tercî'-hâne, bendleri birleştiren beyitlere de vâsıta yahut bendiyye denir. Bu terimlerin yerine yalnızca bendin kullanıldığı da görülmektedir.
Bu nazım biçiminde vasıta beyitleri dışında her bend kendi içinde diğer bendlerden bağımsız olarak kaside ya da gazel gibi kafiyelenmiştir. Vasıta beyti ise bendlerden bağımsız olarak kendi içinde kafiyelidir ve her bendin sonunda aynen tekrarlanır. Kafiye düzeni şöyledir: aa, xa, xa, xa, xa... ZZ; bb, xb, xb, xb, xb... ZZ, ... Tercî-i bendde bendlerdeki beyit sayıları genellikle birbirine eşittir. Ancak beyit sayıları birbirinden farklı bendlerden oluşmuş tercî'-i bendlere de rastlanmaktadır. Terkîb-i benden tek farkı vasıta beytinin bend sonlarında aynen tekrarlanması dır. Tercî'-i bendler mersiye, övgü, yergi, sosyal eleştiri gibi çok farklı konularda yazılmıştır. Tercî-i bend, Türk edebiyatında XIV. yüzyıldan itibaren görülen bir nazım biçimidir. Ziya Paşa'nın tercî'-i bendi bu nazım şeklinin edebiyatımızdaki en başarılı örneklerindendir. (Prof.Dr.M.A. Yekta SARAÇ, Eski Türk Edebiyatında Biçim ve Ölçü) Terci-i Bent Özellikleri: 1. Bentlerden oluşmuş bir nazım şeklidir. 2. Her bent 4 ile 10 arasında beyitten oluşur. 3. Bentlerin sayısı 5 ile 12 arasındadır. 4. Bentlerin kafiye düzeni gazeldeki gibidir. 5. Her bentin sonunda "vasıta beyti" adı verilen bir beyit bulunur, bu beyit hiç değişmez; eğer değişirse terkib-i bent olur. I. Bend: aa ba ca da ea . vv II. Bend: bb cb db eb fb . vv 6. Terci-i bentlerde vasıta beyti her bendin sonunda aynen tekrarlandığı için, aynı fikir çerçevesinde toplanan bir konu bütünlüğü vardır. Vasıta beyti şiire monotonluk vermeyecek şekilde güzel olmalıdır. Bu sebeple zor yazılan bir şiirdir. 7. Terci-i bendin konuları arasında felek, Allah'ın kudreti, kainatın sonsuzluğu, hayatın zorlukları, dünyadan şikayet vb. soyut konular ile mersiye, mehdiye, tevhid gibi nazım türleri ilk sırayı alır. 8. Aruzla yazılır. En önemli terci-i bent sanatçıları: Ziya Paşa ve Şeyh Galip'tir. Tercî'-i Bend Örneği 1 Kabul eyler mi yâ Rab zahm-ı pür-nâsûrumuz bih-bûd Kalır mı yoksa bu âteşle dâğ-ı dil gibi pür-dûd Alırsa pençeye yasak beni 'bu baht-ı nâ-mes'ûd Kıyamet kopsa gevher «tutsa âlem olmayam hoşnûd Ferah nâmın dahi yâd edemez bu cân-ı zehr-âlûd Rızâdır çâresi her ne dilerse hazret-i Ma'bûd Belâ mevc-âver-i gird-âb-ı hayret nâ-hudâ nâ-bûd Adem sahillerin tuttu dirîgâ bang-i nâ-mevcûd 2 Düşüp dâm-ı hevâya nasret-i gül-zâr kaldım ben Gidip nefh-i Mesîhâ-veş sabâ bîmâr kaldım ben Gül-i ümmîd soldu mübtelâ-yı hâr kaldım ben Bu gül-şen külhan oldu çeşmime nâ-çâr kaldım ben Şarâb-ı ye'se düştüm teşneni dîdâr kaldım ben Başımdan aştı seyl-âb-ı keder bîzâr kaldım ben Belâ mevc-âver-i gird-âb-ı hayret nâ-hudâ nâ-bûd Adem sahillerin tuttu dirîgâ bang-i nâ-mevcûd 3 Aceb ey Hızr-ı ma'nâ bî-nevâya himmet olmaz mı Şefaat yoksa da bir tesliyet-gûn sohbet olmaz mı Demem hâşâ bu nâ-kama ümîd-i vuslat olmaz mı Sezâ-vâr-ı hitâb olmak gibi bir ruhsat olmaz mı Ya ehliyyet mi lâzım bahşiş-i ehliyyet olmaz mı Esîr-i derd ü firkat lâ-cerem ye's-ülfet olmaz mı Belâ mevc-âver-i gird-âb-ı hayret nâ-hudâ nâ-bûd Adem sahillerin tuttu dirigâ bang-i nânmevcûd 4 Eğer küstah isem de çâre ne bî-çâreliktendir Hezâran kayd u bende düştüğüm avareliktendir Gönül cem'iyyeti sevmezse de sad-pâreliktendir Devadan şekvemiz var ise de bir pâreliktendir Sirişkin bî-sebebdir memba'ı gam-hâreliktendir Mahâldir gark-ı eşk olsa gözüm hun-bâreliktendir Belâ mevc-âver-i gird-âb-ı hayret nâ-hudâ nâ-bûd Adem sâhillerin tuttu dirîgâ bang-i nâ-mevcûd 5 Belâ bu kim dahi suret miyim ma'nâ mıyım bilmem Sezâ-vâr-ı meges yâ lokma-i Ankâ mıyım bilmem Esîr-i ***-tâb-ı zülf-i müşk-efzâ mıyım bilmem Perîşânâ-i gam menşuruna tuğra mıyım bilmem Gam-ı Yûsuf la dolmuş Mısr-ı istiğna mıyun bilmem Garîk-ı Nîl-i hasret Gâlib-i rüsvâ mıyım bilmem Belâ mevc-âver-i gird-âb-ı hayret nâ-budâ nâ-bûd Adem sahillerin- tuttu dirigâ bang-i nâ-mevcûd (Şeyh Galip) Terci-i Bent Örneği-2 Terci-i benci der-sitâyiş-i Sultân Murâd ibn-i Süleyman Hân / Baki aa xa xa ... VV bb xb xb ... VV 1 Tâli' oldı neyyir-i ikbâl-i devlet subhdem Şu'le saldı âleme necm-i hidâyet subhdem Kâ'inâtı kıldı mir'ât-ı cemâl-i şâhdan Gark-ı envâr-ı hidâyet Rabb-ı izzet subhdem Çokdan eylerdi cemâl-i bâ-kemâlin arzu Ber-murâd oldı hele tâc-ı sa'âdet subhdem Şeş cihâtı rûşen itdi taT atından gün gibi Buldı ziynet çârsû-yı mülk ü millet subhdem Nâgehân bir toz kopardı bâd-ı pây-ı devleti Rûşen oldı dîde-i a'yân-ı hazret subhdem Nevbet ol şâh-ı cevân-baht-ı cinânundur deyu Çaldılar eflâkden kûs-ı beşaret subhdem Âfitâb-ı âlem-ârâ gibi zerrin tâc ile Taht-ı sîmîn üzre saldı ferr-i devlet subhdem Sâye-i Yezdan penâh-ı dîn ü devlet Hân Murad Dâver-i devrân mu'izz-i saltanat Sultân Murâd 5 Gül gibi halkı nesîm-i hulkı handan eylesün Nevbahâr-ı adli âfâkı gülistan eylesün Âsumânun gâşe-i bâm-ı zümürrüd-fâmına Kadri tâvûsı çıkup gün gibi cevlân eylesün Kârgâh-ı dîn ü devletde düşen duşvâr işin Hak Te'âlâ hazreti lutfından âsân eylesün Târ-ı zülfü turra-i hûbân-ı müşgîn-mû gibi Sâl-i ikbâlin Huda bî-hadd ü pâyân eylesün Karşusında ayagun tursun mülûk el baglasun Kendü çıksun bârgâh-ı adle dîvân eylesün Şevket-i Iskenderi dârât-ı Dârâ bî-kusûr Mesnedün şimdengeru taht-ı Süleyman eylesün Mülk-i Mısra nitekim bir bendesin sultân ider Bir kulın salsun diyâr-ı Çine hâkân eylesün Sâye-i Yezdan penâh-ı dîn ü devlet Hân Murâd Dâver-i devrân mu'izz-i saltanat Sultân Murâd (5 bend) |
|
Alıntı
|
Ersin Üyenin Son 5 Konusu
|
|||||
| Baslik | Kategori | Son Yazan | Cevaplar | Okunma | Son Mesaj |
|
10.02.2019 - Star
|
Günlük Gazete Manşetleri | 0 | 822 | 10.Şubat.2019 17:32 | |
|
10.02.2019 - Yeni Şafak
|
Günlük Gazete Manşetleri | 0 | 676 | 10.Şubat.2019 17:31 | |
|
10.02.2019 - Güneş
|
Günlük Gazete Manşetleri | 0 | 644 | 10.Şubat.2019 17:30 | |
|
10.02.2019 - Türkiye
|
Günlük Gazete Manşetleri | 0 | 648 | 10.Şubat.2019 17:29 | |
|
10.02.2019 - Akşam
|
Günlük Gazete Manşetleri | 0 | 625 | 10.Şubat.2019 17:28 | |
| Bookmarks |
| Etiketler |
| bent , biçimi , nazım , tercii , Özellikleri |
|
|
|
Benzer Konular
|
||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevap | Son Mesaj |
| Kıt'a Nazım Şekli ve Özellikleri | Ersin | Edebiyat - Türkçe Forumları | 0 | 04.Ocak.2019 18:54 |
| Terkib-i Bend Nazım Biçimi ve Özellikleri | Ersin | Edebiyat - Türkçe Forumları | 0 | 04.Ocak.2019 18:52 |
| Terci-i Bent Nazım Biçimi ve Özellikleri | Ersin | Edebiyat - Türkçe Forumları | 0 | 04.Ocak.2019 18:52 |
| Terci-i Bent | Ersin | Genel Kültür - Sanat Forumu | 0 | 24.Aralık.2018 11:23 |
| Terkib-i Bend Nazım Biçimi ve Özellikleri | Ersin | Eğitim - Öğretim Forumları | 0 | 19.Aralık.2018 12:51 |
