Böbreklerin vücuttaki en önemli görevi metabolik faaliyetleri esnasında ortaya çıkan son ürünlerin vücuttan uzaklaştırılması ve vücut sıvılarının yoğunluk dengelerinin ayarlanmasıdır. Ürik asit, kreatin, üre gibi maddeler böbreklerde süzülür ve vücuttan atılır. Klor, hidrojen iyonları, potasyum ve sodyum gibi maddelerin vücuttaki yoğunluk miktarları da böbrekler tarafından ayarlanır. Bu maddeler vücutta birikme eğiliminde olduğu için gereken miktar tutulmaları ve fazla miktarın vücuttan atılması oldukça önemlidir.



Kedilerde böbrek yetmezliği sık görülebilen durumlardan biridir. Temelinde böbreklerin işlevini artık yerine getiremiyor olması ya da tam olarak yerine getirememesi anlamına gelir. Bu hastalığın en belirgin göstergesi kedinin kan değerlerinde kreatinin ve üre gibi bazı zararlı maddelerin seviyelerindeki artışlardır.

Eğer kedinizin kan tahlilinde kreatinin maddesi yüksek çıktı ise bu böbrek yetmezliğinin sebebi hakkında da bilgi verecektir. Veterineriniz yapacağı incelemede böbrek yetmezliğinin altında yatan sebebi tespit edebilir. Eğer primer (birincil) ise böbrek yetmezliği direkt böbrekle alâkalıdır ancak sekonder (ikincil) ise kedinizde var olan farklı bir hastalıktan dolayı oluşan böbrek yetmezliği anlamına gelir.

Özellikle 7 yaş ve üzeri kedilerde sık görünen bir durumdur. Ancak daha genç yaştaki kedilerde de bu hastalığın yaşandığı gözlemlenmiştir. Kedinizde böbrek yetmezliği teşhisi konulduğu an böbreklerin yarısını kaybettiğiniz anlamına gelir. Bu sebeple son aşamaya gelmeden önce dostunuzun kan tahlillerini belirli periyotlarda tekrarlatmanızın faydası oldukça yüksek. Bu tahliller risk grubunda daha fazla yer tutan 7 yaş ve üzeri kedilerde yılda iki defa, 7 yaş ve altı kedilerde ise bir defa tekrarlanabilir.



Kedilerde Böbrek Yetmezliğine Sebep Olabilecek Etmenler Nelerdir?

Ağız için enfeksiyonlar ve yaralar
İdrar yolu problemleri (idrar yolu enfeksiyonları, kristalleşme, taş )
Düşük ve yetersiz sıvı tüketimi
Böbreklerde sertleşme
Şeker hastalığı (diyabet)
Aşırı tuz tüketimi
Fazla proteinli beslenme
Yüksek tansiyon problemi
Kimyasal zehirlenmeler
İlaç zehirlenmeleri
Böbreğe alınan herhangi bir darbe sonrasında böbrekte meydana gelen hasarlar
Doğuştan gelen böbrek hastalıkları
Bağışıklık sistemindeki bozukluklar


Kedilerde Böbrek Yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde böbrek yetmezliğinin bazı belirtilerini kedinin yaşam ortamında rahatlıkla gözlemleyebilirsiniz.

Normalden fazla su tüketimi: Kedinizin her zamankinden daha fazla su tüketmeye başlaması bu hastalığın en belirgin göstergelerindendir. Bu durum polidipsi olarak adlandırılır, aşırı susuzluk anlamında gelir. Kedinizde bu tarz bir durum gözlemlediğinizde günlük su tüketim miktarını ölçmeli ve değişkenliklerini gözlemlemelisiniz.



Normalden fazla idrara çıkma: Bu durum da polidipsi ile bağlantılıdır. Kediniz normalden fazla su tüketimine bağlı olarak daha sık idrarar çıkar. Poliüri olarak adlandırılır.

Hiç idrara çıkmama: Kedinizin hiç idrara çıkmamak gibi bir durumu varsa bu oldukça acil bir durumdur. Akut böbrek yetmezliği durumlarında kedilerde hiç idrara çıkmama görülebilir. Bu durum anüri olarak adlandırılır ve iki temel sebebi vardır. Birincisi kedinizin idrar yollarında bir tıkanma meydana gelmiş olabilir. Bir diğeri ise antifiriz zehirlenmesidir.

Ev ortamında bakılan bir kedi için ikinci seçenek olarak antifiriz zehirlenmesi geçerli bir durum değildir. Bu daha çok sokak kedilerinde gözlemlenebilecek bir sorundur. Antifiriz görüntü olarak suya çok benzediğinden ve hayvanlar tarafından lezzetli bulunduğundan dolayı sokak kedileri tarafından kolayca içilebilen bir maddedir.

İştahsızlık: Böbrek yetmezliğinden dolayı yaşanan dehidrasyon, buna bağlı olarak görünen elektrolit dengesizliği ve vücuttaki toksinlerin artması kedilerde iştahsızlığa sebep olabilmektedir.

Kilo kaybı: İştahsızlıkla bağlantılı olarak kilo kaybı da gözlemlenebilmektedir. Bunun bir diğer sebebi vücutta oluşan yoğun toksinleri temizlemeye çalışan böbreklerin çalışması esnasında yaşanan protein kaybıdır.

Kemik yapısında zayıflama: Vücuttaki fosfor ve kalsiyum dengesi bozulduğu için kemiklerde zayıflama görülebilir. Bu sebepten dolayı kediniz rahatlıkla çıkabildiği yükseltilere bile çıkamaz hale gelebilir.



Halsizlik: Kediniz iştahsızlık, kilo kaybı ve dehidrasyondan dolayı halsizleşebilir. Vücuttaki potasyumun eksikliğinden kaynaklanan elektrolik dengesinin bozulması da halsizliğe neden olmaktadır.

Kusma: Bunun en büyük sebebi vücuttaki toksinlerin artmasıdır. Kusma daha fazla potasyum kaybına yani elektrolitlerde dengesizliğe ve dehidrasyona sebep olur. Bu durum da önceki maddelerde anlattığımız belirtileri daha fazla tetikler.

Sara ( epilepsi ) nöbetleri: Kedinizin vücudunda artan üre miktarından dolayı beyin olumsuz olarak etkilenir ve bu toksinler nörolojik durumunda değişiklikler meydana getirir. Bu sebeple de epilepsi atakları görülebilir.

Tüy kalitesinde bozulma: Böbrek yetmezliği görünen bir kedinin tüylerinin kalitesi düşer, mat ve sağlıksız bir görüntü kazanır. Ayrıca deride biriken üre sebebiyle kaşıntı ve tüy dökülmesi meydana gelebilir. Kediler bazen fazla kaşıntıdan dolayı dişleriyle tüylerini koparabilirler.

Diş eti yaraları: Yükselen üre nedeniyle diş eti yaraları görünmektedir. Diş diplerinde, dudak kenarlarında ve dilinde kızarmalar görülebilir.

Yüksek Tansiyon – Körlük: Özellikle kronik böbrek yetmezliği görünen kedilerde yüksek tansiyon sorunu da görülebilmektedir. Hipertansiyonun en büyük etkilerinden biri görme kaybı yani körlüktür.

Böbrek Hastalığına Yatkın Olan Kedi Irkları Hangileridir?

Erken yaşta görünen böbrek yetmezliğinin temel sebebi artan toksinler ve kistlerdir. Çoğunlukla akut böbrek yetmezliği olarak gerçekleşir. İleri yaşlardaki kedilerde daha çok kronik böbrek yetmezliği (CRF) görünmektedir.

Kronik böbrek yetmezliğine yatkın olan kedi ırkları; Russian Blue, Siyam, İran (Persiyan), Maine Coon, Habeş Kedisi, Birman Kedisi.



Böbrek Yetmezliği İçin Yapılan Kan Tahlilindeki Parametreler ve Anlamları:
Ast: Karaciğer, kas ve kalp yıkımı.
Alt: Karaciğer sorununu gösterir ancak nedeni hakkında net bilgi vermez.
Alp: Karaciğer sorunu.
Bun: Böbrek ve idrar yollarındaki enfeksiyonlar.
Crea ve phos: Böbrek fonksiyonlarını ifade eder.
Chol: Hipertiroid, kalp ve karaciğer fonksiyonları ile ilgilidir.
Amy ve Lip: Pankreas sorunlarını ifade eder.
Hct ve Hgb: Kan kalitesini ve kandaki alyuvar miktarını gösterir.
Glu: Karaciğer, kan şekeri ve pankreas hakkında bilgi verir.
Kedilerde Böbrek Yetmezliğinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Akut Böbrek Yetmezliği: Tıpta ARF olarak adlandırılan akut böbrek yetmezliğinde ölüme engel olabilmek için acil ve agresif bir tedaviye ihtiyaç vardır. ARF’ nin bazı durumlarında kandaki atık maddelerin vücuttan atılması için diyaliz uygulanmalıdır. Kanal tıkanması söz konusu olduğunda bu duruma acil müdahale edilmelidir. Müdahale edilmemesi durumunda artan potasyum kana karışabilir ve bu sorun kalbi tetikleyerek ölüme yol açabilir. Öncelikle idrar yollarındaki tıkanıklık giderilmeli (gerekirse hayvana sonda takılmalı) ve daha sonra sıvı tedavisine başlanmalıdır. Ayrıca kalori ihtiyaçlarını karşılamak protein oranını dengelemek için beslenme düzeni oluşturulmalı ve kalori dengesi kurulmalıdır. Protein fazlalığı üremiye ( ürenin idrarla atılmamasından kaynaklı kanda birikmesiyle ortaya çıkan hastalık ) sebep olacağından bu oldukça önemli bir adımdır.

Kronik Böbrek Yetmezliği: Tıpta CRF olarak adlandırılan kronik böbrek yetmezliği en sık karşılaşılan durumlardandır. Farklı hastalıklara da sahip olan yaşlı hayvanlarda tanı erken konulamaz ise tedavi süreci oldukça zor olabilir. CRF hastası kediler her zaman taze ve temiz suya ulaşabilir durumda olmalıdır. Su kabı günde 3 defa (en az) taze su ile doldurulmalıdır. Böylece kediyi taze su içmeye teşvik edebilirsiniz. Ayrıca veteriner onayıyla aromalı sular da içirilebilir. Bunun beraberinde stresi ortadan kaldırmak için uygun ortam hazırlanmalı ve bu konuda oldukça hassas davranılmalıdır. Beslenmedeki en önemli nokta düşük miktarda yüksek kaliteli proteinlerden yararlanmaktır. Düşük tutulan protein miktarı atık maddelerin oluşumunu azaltacak ve böbreklerin bu atık maddeleri vücuttan oluşturmak için çalışırken yükünü hafifletecektir.

Bu makale bilgilendirme amaçlı olup teşhis ve tedavi konusunda mutlaka uzman bir veteriner hekimden yardım alınmalıdır.